Postępowanie administracyjne polega na rozstrzyganiu przez organy administracji publicznej indywidualnych spraw przedmiotowo należących do właściwości tych organów. Postępowanie administracyjne wszczyna się na wniosek lub z urzędu. Merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy następuje zasadniczo poprzez wydanie decyzji administracyjnej. W niektórych wypadkach możliwe jest milczące załatwienie sprawy. Możliwe jest także zakończenie sprawy w rozstrzygnięciem niemerytorycznym, przez umorzenie postępowania administracyjnego.
Znajomość wymogów, których musi przestrzegać organ wydający decyzję administracyjną, jest bardzo istotna dla strony, bowiem wymogi te stanowią jedną z podstaw wniesienia odwołania od decyzji administracyjnej oraz skargi do sądu administracyjnego i rzutują na treść stawianych decyzji zarzutów.
Decyzja administracyjna – elementy
Decyzja administracyjna musi zawierać:
1. oznaczenie organu administracji publicznej;
2. datę wydania;
3. oznaczenie strony lub stron;
4. powołanie podstawy prawnej;
5. rozstrzygnięcie;
6. uzasadnienie faktyczne i prawne;
7. pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania;
8. podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji, a jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego – kwalifikowany podpis elektroniczny;
9. w przypadku decyzji administracyjnej, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego, sprzeciw od decyzji lub skarga do sądu administracyjnego – pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi oraz wysokości opłaty od powództwa lub wpisu od skargi lub sprzeciwu od decyzji, jeżeli mają one charakter stały, albo podstawie do wyliczenia opłaty lub wpisu o charakterze stosunkowym, a także możliwości ubiegania się przez stronę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy.
W kontekście prawa odwołania do sądu warto wspomnieć, że nie wszystkie decyzje administracyjne podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego. Przykładowo od decyzji administracyjnej Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przysługuje odwołanie do Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów – którym jest wydział Sądu Okręgowego w Warszawie, które to postępowanie jest prowadzone na zasadach postępowania cywilnego.
Ponadto, przepisy szczególne mogą określać także inne elementy, które powinna zawierać decyzja administracyjna. Takie przepisy szczególne obowiązują na przykład w przypadku wydania decyzji o udzieleniu koncesji energetycznej i są uregulowane w ustawie – Prawo energetyczne.
Uzasadnienie decyzji administracyjnej
Uzasadnienie faktyczne decyzji administracyjnej powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne – wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.
Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji administracyjnej, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony. Nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania.
Rygor natychmiastowej wykonalności decyzji administracyjnej
Decyzji administracyjnej, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony. W tym ostatnim przypadku organ administracji publicznej może w drodze postanowienia zażądać od strony stosownego zabezpieczenia. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji również po jej wydaniu. W tym przypadku organ wydaje postanowienie, na które służy stronie zażalenie.
Doręczenie decyzji administracyjnej i odwołanie od decyzji administracyjnej
Decyzję administracyjną doręcza się stronom na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W przypadkach spraw załatwianych ustnie i telefonicznie, decyzja administracyjna może być stronom ogłoszona ustnie. Od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji zaczyna biec termin 14 dni na wniesienie przez stronę postępowania odwołania od decyzji administracyjnej, po którego bezskutecznym upływie decyzja staje się ostateczna i nie przysługuje od niej odwołanie.
