Kara umowna jest pewnego rodzaju z góry określoną kwotowo rekompensatą strony lub stron umowy za to, że druga strona nie wykona lub wykona w sposób nienależyty swoje zobowiązanie umowne. Postanowienia dotyczące kar umownych mają przede wszystkim na celu zabezpieczyć określone świadczenia stron, np. terminowe spełnienie świadczenia czy zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej.

I. Czy można żądać kary umownej za nieterminowe opłacenie faktury?

Nie. Zgodnie z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego:

§ 1. Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). 

Mimo tego przedsiębiorcy często zamieszczają postanowienia dotyczące kary umownej za opóźnienie w płatnościach – jest to bezcelowe. 

II. Czy aby otrzymać karę  umowną trzeba wykazać poniesienie szkody?

Nie, w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody.

III. Czy można żądać zapłaty kwoty wyższej niż kara umowna za nienależyte wykonanie zobowiązania?

Tak, ale pod warunkiem zawarcia stosownego postanowienia w umowie. W innej sytuacji żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary jest niedopuszczalne.

IV. Czy można żądać zmniejszenia kary umownej?

Tak, możliwe jest miarkowanie kary umownej. Jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.

V. Nie chcę już realizować umowy? Czy mogę się z tego zwolnić płacąc karę umowną?

Nie. Zgodnie z art. 483 § 2 Kodeksu cywilnego:

§ 2. Dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej.

O innych sposobach ochrony przed niepłacącym klientem możesz przeczytać tutaj: jak ustrzec się przed niepłacącym klientem przed zawarciem umowy?