Dobra osobiste są atrybutem każdej osoby fizycznej. Mimo, iż większość przedsiębiorców ma świadomość ich istnienia, wydaje im się, iż naruszenie dóbr osobistych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie podlega ochronie. Takie myślenie jest błędne, przedsiębiorcy także przysługuje ochrona dóbr osobistych.
Czym są dobra osobiste?
Dobra osobiste to prawnie chronione dobra każdego człowieka. Zostały one zarysowane w art. 23 kodeksu cywilnego, niemniej jest to katalog otwarty i określa wyłącznie podstawowe dobra osobiste.
art. 23. Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
Zagrożenie i naruszenie dóbr osobistych – zakres ochrony
W przypadku zagrożenia dóbr osobistych, osobie której dobra osobiste zostały zagrożone przysługuje:
- prawo do żądania zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne
Naruszenie dóbr osobistych przyznaje osobie która doznała naruszenia prawo żądania od osoby, która się tego dopuściła:
- usunięcia skutków naruszenia, w szczególności poprzez złożenie oświadczenia w odpowiedniej formie i treści,
- zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny,
- naprawienia szkody na zasadach ogólnych, jeżeli w skutek naruszenie dóbr osobistych wyrządziło nam szkodę majątkową.
W praktyce możemy żądać przeprosin w sposób adekwatny do dokonanego naruszenia. Jeśli przykładowo nasze dobra osobiste naruszyła inna osoba w ramach swojej strony internetowej zniesławiając nas, możemy domagać się umieszczenia na tej stronie baneru z przeprosinami przez określoną ilość dni.
Mamy prawo domagać się także zadośćuczynienia – czyli naprawienia szkody niemajątkowej, związanej z naszymi odczuciami wywołanymi przez naruszenie dóbr osobistych i skalą naruszenia.
Możemy domagać się również naprawienia szkody na zasadach ogólnych, jeśli naruszenie dóbr osobistych spowodowało wyrządzenie nam strat w sferze majątkowej.
Naruszenie dóbr osobistych – szczególna ochrona przedsiębiorców
Przepisy kodeksu cywilnego przyznają przedsiębiorcom szczególną ochronę dóbr osobistych. Do takiej ochrony możemy zaliczyć:
- firmę (prawo firmowe),
- reputację,
- tajemnice przedsiębiorstwa (ochrona informacji poufnych),
- tajemnicę korespondencji przedsiębiorstwa,
- nietykalność pomieszczeń przedsiębiorstwa.
Naruszenie dóbr osobistych – ochrona przedsiębiorców na podstawie odrębnych ustaw
Przepisy dotyczące dóbr osobistych nie uchybiają ochronie uregulowanej w innych ustawach, jak:
- ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,
- ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Obie te ustawy przyznają szereg uprawnień, z tym że katalog uprawnień zawartych w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jest znacznie szerszy od uprawnień określonych w prawie autorskim i kodeksie cywilnym.
