Spółki osobowe: spółka jawna, spółka partnerska i spółka komandytowa w przeciwieństwie do spółek kapitałowych nie posiadają osobowości prawnej i nie posiadają odrębnego statusu podatnika na gruncie podatku dochodowego.

Podatnikami z tytułu dochodów uzyskiwanych w spółce osobowej są jej wspólnicy. Taki sposób opodatkowania czyni ze spółek osobowych atrakcyjną formę prowadzenia działalności gospodarczej, gdyż pozwala uniknąć podwójnego opodatkowania, które ma miejsce przy spółkach kapitałowych.

Zasady opodatkowania wspólników spółek osobowych

Wspólnicy spółek osobowych podlegają opodatkowaniu proporcjonalnie do udziału w zyskach lub wkładu określonych w umowie. W braku stosownych postanowień w umowie, istnieje domniemanie, że wkłady wspólników są równe.

Na poziomie spółki nie ustala się dochodu do opodatkowania. Niemniej, spółka osobowa mimo braku statusu podatnika na gruncie podatku dochodowego prowadzi ewidencję rachunkową w postaci podatkowej księgi przychodów i rozchodów albo ksiąg rachunkowych, z których wynikają kwoty niezbędne do ustalenia dochodu wspólników.

Kwoty przychodów i wydatków z ewidencji rachunkowych spółki osobowej są przydzielane wspólnikom proporcjonalnie do ich udziału zgodnie z zasadami wskazanymi powyżej. Dopiero na podstawie takich rozrachunków wyliczany jest dochód – nie dla spółki – dla każdego ze wspólników z osobna.

Sposób opodatkowania wspólników spółek osobowych

Sposób opodatkowania dochodu każdego ze wspólników spółki osobowej zależy od dwóch czynników – jego osobowości oraz wybranej formy opodatkowania.

W przypadku wspólników będących osobami prawnymi wspólnik podlega opodatkowaniu zgodnie z przepisami dotyczącymi podatku dochodowego od osób prawnych.

W przypadku osób fizycznych istnieje możliwość opodatkowania na następujących zasadach:

– według skali podatkowej (na zasadach ogólnych), czyli według stawek 18% i 32%;

– podatkiem liniowym 19%;

– ryczałtem ewidencjonowanym, jednakże pod warunkiem, że na taką formę opodatkowania zdecydują się wszyscy wspólnicy.

Status podatnika spółek osobowych – kiedy spółka osobowa płaci podatek?

Spółki osobowe nie posiadają statusu podatnika na gruncie podatku dochodowego, niemniej posiadają status podatnika w ramach innych podatków, jak VAT, akcyza, PCC czy podatkach lokalnych – leśnym, rolnym, od środków transportu, opłacie targowej oraz opłacie skarbowej.

Opodatkowanie spółki komandytowo-akcyjnej

Mimo faktu, iż spółka komandytowo-akcyjna jest spółką osobową, powyższe zasady nie mają do niej zastosowania, ze względu na specyficzną konstrukcję tej spółki. Spółki komandytowo-akcyjne posiadają status podatnika na gruncie podatku dochodowego i w przeciwieństwie do innych spółek osobowych ich dochód ustalany jest na poziomie spółki. Spółka podlega opodatkowaniu od dochodu w spółce, czyli CIT – 19% lub preferencyjnemu 15%, a następnie opodatkowaniu na etapie wypłaty wspólnikom dywidendy, czyli przychodu wspólników z udziału w zyskach spółki. Tym samym spółka komandytowo-akcyjna, podobnie jak spółki kapitałowe podlega podwójnemu opodatkowaniu.