Niepłacący kontrahent to odwieczny problem przedsiębiorców. Mimo pełnej realizacji umowy z naszej strony niechętnie upominamy się o zapłatę należności, nawet jeśli termin płatności dawno minął.

Z jednej strony chcemy zachować dobre relacje z klientem i nie straszyć go sądem, firmą windykacyjną, ani wpisaniem do rejestru dłużników, również licząc na to, że klient dalej będzie chciał do nas wracać, a brak płatności to zwykłe przeoczenie.

Dowiedz się więcej na temat prowadzenia windykacji polubownej

Co jednak gdy upomnienia telefoniczne, polubowne maile czy nawet wezwanie do zapłaty z rygorem skierowania sprawy na drogę sądową nic nie dały i istnieje obawa, że wierzytelność się przedawni?

Wielu przedsiębiorców nie wie, że istnieje możliwość odzyskania pieniędzy na drodze sądowej, jednocześnie bez konieczności spotkania się z klientem w sądzie. Jednym z tych sposobów jest złożenie pozwu w postępowaniu nakazowym.

Na czym polega postępowanie nakazowe?

W postępowaniu nakazowym zgodnie z art. 485. § 1. Kodeksu postępowania cywilnego:

Art. 485.  § 1. Sąd wydaje nakaz zapłaty, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, a okoliczności uzasadniające dochodzone żądanie są udowodnione dołączonym do pozwu:

1) dokumentem urzędowym,  

2) zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem,  

3) wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu,  

4) zaakceptowanym przez dłużnika żądaniem zapłaty, zwróconym przez bank i nie zapłaconym z powodu braku środków na rachunku bankowym.

§ 2.  Sąd wydaje również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla, czeku, warrantu lub rewersu należycie wypełnionego, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości. W razie przejścia na powoda praw z weksla, z czeku, z warrantu lub z rewersu, do wydania nakazu niezbędne jest przedstawienie dokumentów do uzasadnienia roszczenia, o ile przejście tych praw na powoda nie wynika bezpośrednio z weksla, z czeku, z warrantu lub z rewersu.

Jako zaakceptowany rachunek powszechnie uznaje się wystawioną przez wierzyciela fakturę lub rachunek z podpisem dłużnika (i ewentualnie dopiskiem „akceptuję”).

Postępowanie nakazowe – jakie dokumenty należy dołączyć?

Zgodnie z art. 485 § 2a i 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

§ 2a.  Sąd wydaje nakaz zapłaty na podstawie dołączonej do pozwu (1) umowy, (2) dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego oraz (3) dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego lub odsetek w transakcjach handlowych określonych w ustawie z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. Nr 139, poz. 1323).

§ 4.  Dopuszczalne jest dołączenie odpisów dokumentów, o których mowa w § 1 i 2a, jeżeli ich zgodność z oryginałem jest poświadczona przez notariusza albo występujących w tej sprawie adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub radcę Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Jeżeli nie dołączono oryginału weksla lub czeku (…), przewodniczący wzywa powoda do ich złożenia pod rygorem zwrotu pozwu na podstawie art. 130.

Zalety postępowania nakazowego

Do niewątpliwych zalet postępowania nakazowego należą:

◆ postępowanie nakazowe odbywa się bez udziału stron i bez rozprawy, sąd rozstrzyga sprawę wydając nakaz zapłaty na posiedzeniu niejawnym

◆ nakaz zapłaty jest podstawą do wszczęcia postępowania komorniczego tak samo jak wyrok wydany na rozprawie

◆ nie ma konieczności konfrontacji z klientem w sądzie – może wydawać się to dziwne, ale jest to powód, dla którego wielu przedsiębiorców odpuszcza dochodzenie roszczeń w sądzie

◆ niska opłata od pozwu – 1,25% dochodzonej kwoty, lecz nie mniej niż 30 złotych

◆ w postępowaniu nakazowym można dochodzić zapłaty każdej kwoty bez względu na jej wysokość, tak samo jak w postępowaniu zwykłym

◆ postępowanie nakazowe nie trwa długo – sąd rozstrzyga sprawę wydając nakaz zapłaty w 2-3 miesiące od złożenia pozwu, w oparciu o przedstawione przez nas dokumenty, załączone do pozwu

◆ brak konieczności przeprowadzenia postępowania dowodowego i oczekiwania na kolejne posiedzenia, wyznaczane w sprawach gospodarczych co 3-4 miesiące

◆ sąd uznając, że brak jest podstaw do wydania nakazu zapłaty wyznacza rozprawę z urzędu

◆ można złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, w przeciwieństwie np. do postępowania elektronicznego, prowadzonego za pośrednictwem e-sądu

◆ nakaz zapłaty wydany w tym postępowaniu stanowi tytuł zabezpieczenia wykonalny bez nadawania klauzuli wykonalności

Wady postępowania nakazowego

Właściwie postępowanie nakazowe ma tylko jedną wadę – większość spraw nie nadaje się do rozpatrzenia w postępowaniu nakazowym. Możliwość wysyłania faktur drogą elektroniczną bez podpisu wystawcy i odbiorcy oraz digitalizacja usług w ogóle spowodowały, że standardem stało się wysyłanie faktur drogą elektroniczną. O ile nie stanowi to problemu przy płatnościach z góry, o tyle w przypadku braku płatności w terminie właściwie zamyka nam drogę do uzyskania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. W przypadku bezpośredniej styczności z klientem zdecydowanie rekomenduję pamiętać o podpisywaniu faktur, na wypadek problemów z uzyskaniem zapłaty w przyszłości.

Postępowanie nakazowe mimo braku podpisu na fakturze

Postępowanie nakazowe mimo braku podpisu na fakturze lub możliwe jest w przypadku udowodnienia dochodzonej kwoty:

◆ dokumentem urzędowym

◆ wezwaniem do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu

Zachęcam do skorzystania z wzoru przygotowanego przeze mnie wezwania do zapłaty 

Jeśli dłużnik w odpowiedzi na wezwanie np. poprosi o odroczenie płatności lub w inny sposób uzna dług, takie oświadczenie otworzy nam drogę do postępowania nakazowego.

Sąd wydaje również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla, czeku, warrantu lub rewersu należycie wypełnionego, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości. 

Postępowanie nakazowe, a postępowanie upominawcze

W przypadku braku spełniania wymogów do złożenia pozwu w postępowaniu nakazowym istnieje możliwość odzyskania należności z pominięciem rozprawy m.in. poprzez złożenie pozwu w postępowaniu upominawczym. Postępowanie to jest podobne do postępowania nakazowego, trochę mniej korzystne dla wierzyciela, aczkolwiek jednocześnie nakłada na niego mniej wymogów.

Rekompensata 40 euro, odsetki

Jeśli już decydujemy się na skierowanie sprawy na drogę sądową warto pamiętać, że w przypadku transakcji handlowych poza zapłatą kwoty głównej mamy prawo żądać zapłaty od klienta rekompensaty w wysokości 40 euro od każdej niezapłaconej faktury za koszty odzyskiwania należności (i to już w samym wezwaniu do zapłaty) oraz odsetek za nieterminową płatność, które można policzyć za pomocą specjalnych kalkulatorów.