Od wejścia w życie 25 grudnia 2014 r. nowej ustawy o prawach konsumenta absolutnie wzrósł powszechny poziom wiedzy na temat uprawnień z tytułu umowy sprzedaży. O ile kupując jako konsument instytucja rękojmi zapewnia szereg uprawnień w przypadku wystąpienia wady rzeczy, z których można korzystać w bardzo długim okresie czasowym, o tyle trochę inaczej kształtuje się odpowiedzialność z tytułu rękojmi, gdy kupującym jest przedsiębiorca.
Często jest to problemem w sytuacji gdy drobny przedsiębiorca chce wrzucić w koszty wydatki związane z prowadzeniem działalności, w następstwie czego pozbawiony zostaje uprawnień – związanych z prawem odstąpienia od umowy w terminie 14 dni czy uprawnień z rękojmi.
Ta niedogodność w przypadku niektórych przedsiębiorców dokonujących zakupów w określonych sytuacjach zostanie wkrótce zmieniona, w związku z nowelizacją przepisów dotyczących rękojmi. Automatycznie zmiana ta nałoży na przedsiębiorców – sprzedawców szereg nowych obowiązków, w które warto powoli zacząć się wdrażać.
Czym jest rękojmia za wady?
Rękojmia to obligatoryjna odpowiedzialność sprzedawcy za wady rzeczy. Sprzedawca jest odpowiedzialny jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną. Kupujący w przypadku ujawienia się wady rzeczy może skorzystać z szeregu uprawnień, począwszy od żądania naprawy rzeczy, żądania obniżenia ceny, po żądanie wymiany rzeczy na nową lub odstąpienie umowy. W niektórych sytuacjach kupujący może domagać się od sprzedawcy dodatkowego odszkodowania.
Uprawnienia przedsiębiorców z tytułu rękojmi przed 1 czerwca 2020 r.
Przy sprzedaży między przedsiębiorcami kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie przed jego upływem zawiadomienia o wadzie. Wówczas utrata uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy nie następuje mimo niezachowania terminów do zbadania rzeczy przez kupującego lub do zawiadomienia sprzedawcy o wadzie, jeżeli sprzedawca wiedział o wadzie albo zapewnił kupującego, że wady nie istnieją.
W przypadku sprzedaży między przedsiębiorcami kupujący jest uprawniony, a gdy interes sprzedawcy tego wymaga – obowiązany sprzedać rzecz z zachowaniem należytej staranności, jeżeli istnieje niebezpieczeństwo pogorszenia rzeczy. O zamiarze sprzedaży kupujący powinien w miarę możliwości zawiadomić sprzedawcę, w każdym zaś razie powinien wysłać mu zawiadomienie niezwłocznie po dokonaniu sprzedaży. Kupujący może również odesłać rzecz sprzedawcy na jego koszt i niebezpieczeństwo.
Rozszerzenie, ograniczenie i wyłączenie uprawnień z rękojmi umową stron
Sprzedawca i kupujący mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Taka umowna modyfikacja rękojmi nie wymaga zgody de facto kupującego. Regulamin sklepu internetowego jest częścią składową umowy. Zwykle robiąc zakupy przez internet interesuje nas cena i czas dostawy. Akceptacja regulaminu sklepu jest zgodą na postanowienia w nim zawarte. Wśród tych postanowień mogą się między innymi znaleźć postanowienia dotyczące wyłączenia lub ograniczenia uprawnień z rękojmi – sugeruję w przypadku zakupów na firmę przeskanować regulamin przez lupkę.
Kupowanie przez przedsiębiorcę na fakturę – nowe przepisy w sprawie rękojmi dla przedsiębiorców od 1 czerwca 2020 r.
Dotychczas przedsiębiorca kupujący na fakturę nie miał możliwości skorzystania z uprawnień z rękojmi przysługujących konsumentom. Stan ten zmieni się, niemniej obejmie wyłącznie drobnych przedsiębiorców. Zmiany nie dotyczą innych form prowadzenia działalności gospodarczej, na przykład w ramach spółek prawa handlowego.
Od 1 czerwca 2020 r. przepisy dotyczące uprawnień konsumentów z tytułu rękojmi będą przysługiwać także osobom fizycznym, zawierającym umowę bezpośrednio związaną z działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynikać będzie, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Z pozoru wydaje się to być bardzo pomocne rozwiązanie dla wszystkich, poza osobami prowadzącymi sklepy. Jak to będzie wyglądać w praktyce? Być może UOKIK znów przygotuje wzorcowe formularze, które ułatwią składanie i rozpatrywanie reklamacji dotyczących wad rzeczy. Może przedsiębiorcy zostaną pozostawieni sami sobie i będą musieli weryfikować każdego przedsiębiorcę składającego reklamację pod kątem jego wpisu do CEIDG. Pozostaje nam czekać na dalsze komunikaty z UOKIK.
