Prowadzenie działalności gospodarczej w ramach spółki w stosunku do jednoosobowej działalności gospodarczej ma swoje wady i zalety. Rożnicą jest niewątpliwie to, że podejmowanie decyzji, planowanie działań i rozwoju firmy wymaga konsensusu wspólników. W pewnym momencie prowadzenia działalności w ramach spółki może nadejść konflikt między wspólnikami, który okaże się bodźcem do odejścia ze spółki jednego ze wspólników. Przyczyny odejścia ze spółki nie muszą mieć podłoża opartego na konflikcie. Przyczyną odejścia ze spółki może być potrzeba zmiany, chęć zainwestowania pieniędzy w inny projekt czy brak pomysłu na rozwój spółki. Tym razem omawiam zasady sprzedaży udziałów i akcji spółki osobowej i kapitałowej.

Sprzedaż udziałów spółki osobowej przez wspólnika

Spółkę osobową zakłada się w celu prowadzenia działalności pod własną firmą. Spółki osobowe to spółki oparte na więzi łączącej wspólników, którzy zawiązali spółkę, dlatego do spółki nie może być przyjęta dowolna osoba, bez zgody spółki, a sprzedaż udziału w spółce przez wspólnika możliwa jest wyłącznie w ściśle określonych okolicznościach.

Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi i tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki.

Przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, może nastąpić przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Oświadczenia zbywcy i nabywcy wymagają w takiej sytuacji opatrzenia kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym i są równoważne z oświadczeniami woli złożonymi w formie pisemnej

Osoba przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed dniem jej przystąpienia.

Sprzedaż udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcji spółki akcyjnej

Sprzedaż udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcji spółki akcyjnej zasadniczo różni się od sprzedaży udziału w spółce osobowej. W przypadku spółek kapitałowych nie ma czynnika osobistej więzi między wspólnikami. 

Wspólne dla spółek kapitałowych jest to, że rozporządzenie udziałem albo akcją dokonane przed wpisem spółki kapitałowej do rejestru albo przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego albo emisji nowych akcji bez wartości nominalnej jest nieważne.

Sprzedaż udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Zbycie udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, jego części lub ułamkowej części udziału powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

W przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, zbycie przez wspólnika udziałów jest możliwe również przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Oświadczenia zbywcy i nabywcy opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

Jeżeli według umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wspólnik może mieć tylko jeden udział, umowa spółki może dopuścić zbycie części udziału. W wyniku podziału nie mogą powstać udziały niższe niż 50 złotych.

Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału umowa spółki może uzależnić od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć. Zgody udziela zarząd w formie pisemnej.

W przypadku gdy zgody odmówiono, sąd rejestrowy może pozwolić na zbycie, jeżeli istnieją ważne powody. W tym przypadku spółka może w terminie wyznaczonym przez sąd rejestrowy przedstawić innego nabywcę. W razie braku porozumienia cenę nabycia i termin jej zapłaty ustala sąd rejestrowy na wniosek wspólnika lub spółki, po zasięgnięciu, w miarę potrzeby, opinii biegłego. Jeżeli wskazana przez spółkę osoba nie uiściła ceny nabycia w wyznaczonym terminie, wspólnik może rozporządzać swobodnie swoim udziałem, jego częścią lub ułamkową częścią udziału, chyba że nie przyjął oferowanej zapłaty.

Sprzedaż akcji spółki akcyjnej

Akcje spółki akcyjnej są zbywalne. Statut spółki może uzależnić rozporządzenie akcjami imiennymi od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć możliwość rozporządzenia akcjami imiennymi. W przypadku gdy statut uzależnia przeniesienie akcji od zgody spółki, zgody udziela zarząd w formie pisemnej pod rygorem nieważności, jeżeli statut nie stanowi inaczej.

Jeżeli spółka akcyjna odmawia zgody na przeniesienie akcji, powinna wskazać innego nabywcę. Termin do wskazania nabywcy, cenę albo sposób jej określenia oraz termin zapłaty określa statut. W przypadku braku tych postanowień akcja imienna może być zbyta bez ograniczenia. Termin do wskazania nabywcy nie może być dłuższy niż dwa miesiące od dnia zgłoszenia spółce zamiaru przeniesienia akcji.

Zbycie akcji w postępowaniu egzekucyjnym nie wymaga zgody spółki.