Umowa barterowa – podstawa prawna

Umowa barterowa, zwana również umową barteru, nie została przewidziana przez ustawodawcę – stworzył ją rynek w odpowiedzi na potrzeby działających na nim przedsiębiorców. Umowa barterowa posiada cechy zbliżone do umowy zamiany. 

Istotą umowy barterowej jest wzajemna wymiana dóbr lub usług między stronami umowy barterowej. Wymiana barteru odbywa się bez dokonywania jakichkolwiek płatności, a barter każdej ze stron powinien mieć, co do zasady, równą wartość. Równą co do zasady, bowiem niejako od woli stron umowy barterowej należy ustalenie, że przykładowo wartość przekazanego zestawu kosmetyków będzie równa wykonaniu wpisu na bloga recenzującego otrzymane kosmetyki.

Umowa barterowa – przykłady

1. Firma kosmetyczna oferuje zestaw kosmetyków, a blogerka lifestyle’owa oferuje zrecenzowanie ich na swoim blogu oraz publikację zdjęć na instagramie.

2. Firma cateringowa oferuje przygotowanie dla uczestników wydarzenia poczęstunku, a organizator tego wydarzenia zobowiązuje się do świadczenia na jej rzecz usług marketingowych, poprzez nadanie jej tytułu „Partnera wydarzenia” i informowanie o tym materiałach promocyjnych.

3. Agencja reklamowa za wykonanie filmu promującego biuro podróży otrzymuje od biura vouchery na wakacje.

Umowa barterowa a social media

Influencerzy, blogerzy czy inne osoby działające w branży social marketingu to nie dorobkowicze, lecz rzetelni przedsiębiorcy, profesjonaliści w swoich dziedzinach, którzy swoje biznesy zbudowali na rozwijanej latami pasji. Dla większości takich osób przekazany towar nie stanowi wymiany w ramach umowy barterowej, lecz wyłącznie jest dodatkiem do należnego wynagrodzenia. Wielokrotnie w relacjach influencer – agencja marketingowa, to ten pierwszy jako słabszy, jest oszukiwany i nieterminowo, a czasem wcale nie nagradzany za swoją pracę. Dlatego  dla nich stworzyłam przewodnik ze wskazówkami, tutaj: co zrobić w przypadku współpracy z nierzetelną agencją marketingową. Niniejszy artykuł ma na celu udzielić kilku wskazówek, o których należy pamiętać przy zawieraniu umowy barterowej, celem prawidłowego zabezpieczenia wzajemnych praw i obowiązków.

Umowa barterowa jest umową od kilku lat mocno popularyzuje internet. Wielu blogerów i inflencerów, zwłaszcza ze strefy lifestyle, urodowej czy modowej w ramach udostępniania swoich zdjęć na instargamie, filmów na youtube czy wpisów na blogu upatruje możliwości otrzymywania licznych dóbr związanych z tematyką prowadzonych przez nich stron i profili. Niestety wielu z nich to osoby młode, często niepełnoletnie lub próbujące skorzystać z możliwości jakie współcześnie oferuje internet. Takie osoby niestety bardzo często nie zdają sobie sprawy z tego, że umowa barterowa zawarta np. przez wymianę wiadomości na facebooku wiążą je, łącznie z wszelkimi wynikającymi z tego konsekwencjami. Z drugiej strony agencje często wykorzystują brak doświadczenia czy wsparcia prawnika u influencera i zamiast wysłać wszystkie produkty wchodzące w skład barteru, do których wysłania się zobowiązały w umowie barterowej (także zawartej mailowo) wysyłają tylko część. Wówczas influencer ma problem, bo nie wie czy w takiej sytuacji musi wykonać swoją część umowy barterowej czy nie.

O tym kiedy umowa zawarta drogą mailową jest wiążąca można przeczytać tutaj: jak zawrzeć umowę elektroniczną

Umowa barterowa – najczęstsze problemy klientów:

– nie wszystkie produkty uzgodnione w umowie barterowej zostały mi przekazane,

– barter został przekazany, lecz bloger zniknął łącznie z barterem,

– zlecenie zostało wykonane, ale zdecydowanie później niż nam zależało i właściwie ta umowa barterowa nie przyniosła mi żadnych korzyści,

– zlecenie zostało wykonane, ale zdjęcia, które zostały dla nas wykonane w ramach umowy barterowej są wykorzystywane również przez inną firmę, naszą konkurencję i influencer twierdzi, że robi to zgodnie z prawem,

– na zdjęciach przygotowanych dla nas w ramach umowy barterowej widnieją osoby, które twierdzą, że nie wyraziły zgody na wykorzystanie ich wizerunku i mamy natychmiast skasować zdjęcia.

.

Brzmi znajomo? A czy wiesz, że umowa barterowa to jedna z umów, przy zawieraniu której młodzi przedsiębiorcy oraz młodzi influencerzy najczęściej popełniają błędy? Jeśli masz problem z umową barterową lub inny problem prawny zapraszam Cię do skorzystania z bezpłatnej konsultacji prawnej.

.

Umowa barterowa – 7 zasad, o których musisz pamietać

Problemem stale powracającym w związku z niewywiązywaniem się z umowy barterowej jest brak fizycznej umowy regulującej współpracę. Dlaczego pomijanie spisania umowy barterowej to problem wciąż powracający w social media marketingu, psujący rynek zarówno dla influencerów jak i agencji?

1. Wieczny pośpiech…

Czyli największy wróg umowy barterowej. W przypadkach standardowych umów sprzedaży, również sprzedaży internetowej, brak umowy z kontrahentem lub niemożność potwierdzenia jego tożsamości nie stanowi większego problemu. Mamy jako sprzedawca prawo do otrzymania świadczenia pieniężnego za nasze towary i możemy żądać płatności z góry. Problem tego kto jest po drugiej stronie umowy praktycznie nie istnieje. W przypadku umowy barterowej, jeśli wykonanie świadczenia przez drugą stronę wymaga wpierw naszego świadczenia (jak w przypadku wspomnianych powyżej recenzji produktów – która możliwa jest dopiero po przekazaniu i przetestowaniu barteru) w braku umowy barterowej nie mamy gwarancji, że druga strona wywiąże się ze swojego zobowiązania. Nie zagwarantują nam tego również dane z konta na facebooku czy instagramie, które przy tego typu współpracach bardzo często znikają.

2. Wystawienie faktury/rachunku przez strony umowy barterowej

Wbrew temu, co niektórym się wydaje, umowa barterowa mimo braku przepływu środków pieniężnych nie ma charakteru nieodpłatnego. Strony mają obowiązek wycenić wartość świadczeń umownych i dokonać wymiany (zasadniczo równoważnych) faktur lub rachunków. Rozliczenie stron z tytułu umowy barterowej następuje na zasadzie kompensaty, chyba, że wartość świadczeń jednej ze stron przekracza wartość świadczeń drugiej.

3. Forma umowy barterowej

Umowa barterowa należy do katalogu umów nienazwanych, dla jej ważności nie jest wymagana szczególna forma, jednak przydatne jest zachowanie formy pisemnej – dla celów dowodowych oraz z psychologicznego punktu widzenia. Dla wielu osób brak pisemnej umowy barterowej oznacza, że strony właściwie nie muszą jej wykonywać. Poza tym, brak pisemnej umowy barterowej nie wywołuje skutków, które często są pożądane przy umowach barterowych, w szczególności dotyczących kwestii praw autorskich i licencji.

Jeżeli nie ma możliwości aby strony zawarły umowę barterową w formie pisemnej (z własnoręcznymi podpisami), rekomenduję zawieracie umowy w formie dokumentowej, czyli przygotowanie fizycznej umowy, a następnie mailową wymianę umowy z zeskanowanymi podpisami. Mimo tego, iż wiadomości i maile są podstawą do ustalenia świadczeń umowy barterowej, fizyczny dokument postrzegany jest jako donioślejszy i strony bardziej przestrzegają jego zapisów. Nie ma tygodnia, by któraś ze stron – firma lub influencer, nie zwróciła się do mnie z prośbą o pomoc przy nieudanej współpracy barterowej i proszę mi wierzyć, że czasami mimo wymiany setki wiadomości nie sposób ustalić co dokładnie określa taka umowa barterowa.

4. Prawa autorskie, licencja niewyłączna

Niestety, problem praw autorskich to odwieczny problem firm działających w internecie. Podstawowe dwie kwestie, o których każdy musi pamiętać to:

– umowa o przeniesienie praw autorskich z pominięciem formy pisemnej lub elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym jest zawsze nieważna,

– umowa licencyjna wyłączna z pominięciem formy pisemnej lub elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym jest zawsze nieważna.

Oznacza to, że jeżeli w ramach umowy barterowej zlecamy komuś przygotowanie zdjęć, filmu, grafiki (lub innego utworu w myśl przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych) to w braku pisemnej umowy barterowej:

– prawa do utworu nie będą mogły nam być przekazane na własność,

– nie będzie mogła nam zostać udzielona licencja wyłączna do takiego utworu, co oznacza, że ich autor będzie mógł udzielać licencji także innym firmom (w tym naszym konkurentom) i choć jest to bardzo nieprofesjonalne – zdarza się całkiem często i jest zgodne z prawem. 

5. Wykorzystanie barteru w sposób niezgodny z umową barterową…

…czyli dodatkowo w ramach współprac z innymi firmami, w tym naszymi konkurentami. Chcąc mieć pewność, że przekazany w ramach umowy barterowej barter nie posłuży do projektów innych niż cel naszej wzajemnej współpracy, należałoby to zastrzec w umowie barterowej, a dodatkowo zabezpieczyć karami umownymi. Prawda jest taka – nierzetelni influencerzy szkodzą nie tylko sobie, lecz wpływają negatywnie na wizerunek całej branży social marketingu. Finansowe restrykcje uregulowane w umowie barterowej na pewno zadziałają na wyobraźnię tym, którym wydaje się, że „i tak się nie wyda”. Jeżeli mamy rzetelnego kontrahenta, nie powinien mieć obiekcji w stosunku do takich postanowień umowy barterowej.

6. Prawna ochrona wizerunku

Ochrona wizerunku to temat na oddzielny artykuł, który wkrótce się tu pojawi. Poniższa klauzula będzie przydatna do zabezpieczenia wielu ryzyk prawnych, w tym związanych z roszczeniami osób trzecich w związku z wykorzystaniem ich wizerunku bez ich zgody.

„Strona oświadcza, iż (opisanie przedmiotu barteru, np. filmik) będzie pozbawiony wad fizycznych oraz prawnych, w tym nie będzie naruszać dóbr osobistych osób trzecich.” – krótko i treściwie.

Jak dodatkowo zabezpieczyć potencjalne naruszenie takiej klauzuli w umowie barterowej? Karą umowną oczywiście! 

7. Terminowe wykonanie świadczenia z umowy barterowej

Większości firm prowadząc akcje marketingowe ma jasno określone cele i powinien za nimi iść konkretny plan działania. Oferowanie barteru w zamian za wpis, snapy czy zdjęcia na instagramie wiąże się z akcjami promocyjnymi zaplanowanymi na określony okres. Należałoby zatem zabezpieczyć w umowie barterowej na piśmie (tak, naprawdę warto je podpisywać), że świadczenia zostaną wykonane do określonego terminu, czego naruszenie również warto byłoby zabezpieczyć karą umowną.

Umowa barterowa – wnioski

Umowy barterowe warto zawierać co najmniej w formie dokumentu z zeskanowanymi podpisami. Mimo, iż co do zasady umowa barterowa zawarta przez wymianę e-maili są wiążące, wiele osób wciąż nie zdaje sobie z tego sprawy i traktuje je mnie restrykcyjnie niż umowy dokumentowe. Zawarcie umowy pisemnej pozwoli nam uniknąć przyszłych konsekwencji, w tym w szczególności o wiele droższych i nieprzyjemnych sądowych sporów cywilnych lub gospodarczych, które biorąc pod uwagę przeciętne ceny przekazywanych barterów w skali całej kampanii marketingowej są nieopłacalne.

Dowiedz się: krok po kroku jak zawrzeć umowę barterową i jak ją rozliczyć?

.

Brzmi znajomo? A czy wiesz, że umowa barterowa to jedna z umów, przy zawieraniu której młodzi przedsiębiorcy oraz młodzi influencerzy najczęściej popełniają błędy? O tym jakie to błędy i jak ich uniknąć piszę w bezpłatnym e-booku „16 błędów, które najczęściej pobierają młodzi przedsiębiorcy”

Pomogłam już wielu przedsiębiorcom rozwijać nawzajem swoje biznesy właśnie dzięki zawartym umowom barterowym. W razie jakichkolwiek pytań serdecznie zapraszam do kontaktu i komentowania 🙂