Umowa o dzieło to forma współpracy przez którą przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Uprzednio omówiłam zasady zawierania umowy o dzieło, które są niezwykle istotne w szczególności w świetle możliwości skorzystania z ulg podatkowych. Omówiłam też zasady jak rozliczyć umowę o dzieło i kiedy można odstąpić od umowy o dzieło. Tym razem omówię jak istotne jest prawidłowe zawarcie umowy o dzieło, by uniknąć problemów z ZUSem, co zrobić by skorzystać z ulgi podatkowej i kwestię zmiany wynagrodzenia w umowie o dzieło po zawarciu umowy.
Umowa o dzieło a ZUS
Umowa o dzieło nie jest objęta składkami ZUS. Brak konieczności płacenia składek może powodować, że niektórzy uznają ją za atrakcyjną formę zatrudnienia, lecz nic bardziej mylnego. Taką praktykę w większości przypadków ukróca ZUS, który w razie kontroli przedsiębiorcy na wejściu podważa takie umowy żądając od przedsiębiorcy zapłaty zaległych składek wraz z odsetkami. Ponadto należy mieć na względzie, że w przypadku oceny czy strony faktycznie zawarły umowę o dzieło, a nie tak naprawdę umowę zlecenia, znaczenie ma nie sama nazwa, a treść umowy. W tej kwestii warto powierzyć przygotowanie wzorca umowy prawnikowi, który będzie wiedział jakich sformułowań należy użyć by ZUS nie podważył zastosowanej kwalifikacji.
Umowa o dzieło – ustalenie wynagrodzenia
Wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła można określić przez wskazanie kwoty wynagrodzenia lub przez wskazanie podstaw do jego ustalenia.
Jeżeli strony umówiły się wynagrodzenie kosztorysowe, ustalane na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów, a w toku wykonywania dzieła zarządzenie właściwego organu państwowego zmieniło wysokość cen lub stawek obowiązujących dotychczas w obliczeniach kosztorysowych, każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany umówionego wynagrodzenia. Nie dotyczy to jednak należności uiszczonej za materiały lub robociznę przed zmianą cen lub stawek.
Umowa o dzieło – koszty uzyskania przychodu
W praktyce zawarcie umowy o dzieło z przeniesieniem praw autorskich umożliwia zastosowanie przez wykonawcę 50% KUP, czyli kosztów uzyskania przychodu. Jest to bardzo atrakcyjne podatkowo narzędzie mające niejako wspierać twórców poprzez niższe obciążenia fiskalne. Problem może pojawić się w sytuacji gdy umowa została zawarta bez rygorów formalnych dotyczących przeniesienia praw autorskich. W takiej sytuacji umowa o dzieło może być ważna – zależy to od okoliczności zawarcia umowy, natomiast postanowienia dotyczące przeniesienia praw autorskich będą nieważne, co uniemożliwi skorzystanie z KUP 50%. Chcesz uniknąć tych błędów? Sprawdź poprawnie zawrzeć umowę o dzieło z przeniesieniem praw autorskich.
Umowa o dzieło między osobami fizycznymi
Wielu twórców zgłasza się do mnie z problemem rozliczenia umowy o dzieło. W przypadku gdy wykonawca jest przedsiębiorcą nie ma tego problemu – po prostu wystawia fakturę zamawiającemu. W przypadku gdy wykonawca jest osobą fizyczną, a zamawiający osobą prawną, wykonawca wystawia zamawiającemu rachunek, a z końcem roku zamawiający wystawia wykonawcy deklarację PIT.
Co jednak w przypadku umowy o dzieło między osobami fizycznymi? Otóż w przypadku umowy o dzieło między osobami fizycznymi wykonawca zobowiązany jest wystawić zamawiającemu rachunek, a następnie samodzielnie dokonuje rozliczenia wynagrodzenia z umowy o dzieło w rocznym PIT.
Żądanie podwyższenia wynagrodzenia w umowie o dzieło
Jeżeli w toku wykonywania dzieła zajdzie konieczność przeprowadzenia prac, które nie były przewidziane w zestawieniu prac planowanych będących podstawą obliczenia wynagrodzenia kosztorysowego, a zestawienie sporządził zamawiający, przyjmujący zamówienie może żądać odpowiedniego podwyższenia umówionego wynagrodzenia. Jeżeli zestawienie planowanych prac sporządził przyjmujący zamówienie, może on żądać podwyższenia wynagrodzenia tylko wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności prac dodatkowych. Przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, jeżeli wykonał prace dodatkowe bez uzyskania zgody zamawiającego.
Gdyby zaszła konieczność znacznego podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego, zamawiający może od umowy odstąpić, powinien jednak uczynić to niezwłocznie i zapłacić przyjmującemu zamówienie odpowiednią część umówionego wynagrodzenia.
