Prowadząc szeroko pojętą działalność twórczą – jako grafik, influencer, copywriter, itp., bardzo szybko trzeba nauczyć się podstaw prawa autorskiego. Z jednej strony by móc zarabiać na swojej działalności, z drugiej zaś by nie dać się oszukać kontrahentowi, który posiada w tym zakresie wiedzę lub korzysta za wsparcia prawnika. Dziś pochylę się nad tematem czym są autorskie prawa majątkowe, jak można je przenieść oraz w jaki sposób autorskie prawa majątkowe różnią się od autorskich praw osobistych?
I. Czym są autorskie prawa majątkowe?
Autorskie prawa majątkowe zostały określone w art. 17 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
Zgodnie z tym przepisem autorskie prawa majątkowe to prawa podmiotowe o charakterze bezwzględnym i tylko twórcy przysługuje prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz pobierania z tego tytułu wynagrodzenia. Utworem zaś jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
Dowiedz się jak działa prawo autorskie w internecie
II. Jak przenieść autorskie prawa majątkowe i zawrzeć umowę licencyjną?
Autorskie prawa majątkowe można przenieść lub udzielić w stosunku do nich licencji wyłącznej lub niewyłącznej. Warunkiem umowy licencyjnej i o przeniesieniu praw autorskich jest wskazanie pól eksploatacji, na podstawie której, autor wskazuje na jakich polach eksploatacji autorskie prawa majątkowe bedą mogły być wykorzystywane przez nabywcę praw lub licencjobiorcę.
III. Autorskie prawa majątkowe – pola eksploatacji.
Pola eksploatacji niezbędne do wskazania w umowie o przeniesieniu autorskich praw majątkowych i umowie licencyjnej zostały przykładowo wyliczone w art. 50 ustawy o prawie autorskim.
Odrębne pola eksploatacji stanowią w szczególności:
1) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową,
2) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy,
3) w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt 2 – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
Sprawdź jak obliczyć zadośćuczynienie za naruszenie praw autorskich osobistych?
IV. Forma prawna umowy o przeniesieniu autorskich praw majątkowych i umowy licencyjnej
Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.
Umowa licencyjna wyłączna wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.
Umowa licencyjna niewyłączna może zostać zawarta w dowolnej formie prawnej, także ustnej.
V. Autorskie prawa majątkowe a pojawienie się nowych pól eksploatacji w przyszłości
W świetle nieustannego postępu, zwłaszcza w obszarze nowych technologii, nie ulega wątpliwości, iż w przyszłości powstaną nowe pola eksploatacji dziś nieznane. Pojawia się pytanie komu będą przysługiwać autorskie prawa majątkowe na polach eksploatacji dziś nieznanych. Do wielu umów o przeniesieniu praw autorskich nabywcy domagają się wprowadzenia postanowienia o następującej treści:
W przypadku powstania nowych pól eksploatacji twórca zobowiązuje się do przeniesienia praw do korzystania z utworu na nowych polach eksploatacji bez dodatkowej opłaty.
Nasuwa się wątpliwość czy takie postanowienie umowne w przypadku powstania nowych pól eksploatacji będzie ważne. Zgodnie z art. 41 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych i umowa licencyjna obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione. Trudno uznać by postanowienie jak powyżej wskazywało pola eksploatacji jeszcze nieistniejące.
