Postępowanie upadłościowe ma na celu z jednej strony zabezpieczyć interesy wierzycieli przez zabezpieczenie majątku dłużnika w sytuacji, gdy staje się on niewypłacalny i zapewnić spłacanie wierzytelności bez pokrzywdzenia jednych wierzycieli kosztem innych. Z drugiej strony postępowanie upadłościowe ma zabezpieczyć interesy dłużnika, tak, by w sytuacji, gdy w odpowiednim momencie złoży wniosek o ogłoszenie upadłości, nie musiał odpowiadać z tytułu szkody wyrządzonej wierzycielom.
Podstawy do ogłoszenia upadłości: kiedy dłużnik jest niewypłacalny?
Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. Do majątku nie wlicza się składników niewchodzących w skład masy upadłości. Do zobowiązań pieniężnych nie wlicza się natomiast zobowiązań przyszłych, w tym zobowiązań pod warunkiem zawieszającym oraz zobowiązań wobec wspólnika albo akcjonariusza z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej o podobnych skutkach.
Domniemywa się, że zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania, z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych, przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Kiedy są może oddalić wniosek ogłoszenie upadłości?
Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli nie ma zagrożenia utraty przez dłużnika zdolności do wykonywania jego wymagalnych zobowiązań pieniężnych w niedługim czasie.
Kto może złożyć wniosek o upadłość? Złożenie wniosku o upadłość przez wierzyciela
Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić dłużnik lub każdy z jego wierzycieli osobistych. Wniosek mogą zgłosić również: w stosunku do spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej – każdy ze wspólników odpowiadających bez ograniczenia za zobowiązania spółki; w stosunku do osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – każdy, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.
Kiedy złożyć wniosek o upadłość?
Dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek złożenia wniosku o upadłość spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.
W przypadku ustanowienia zarządu sukcesyjnego obowiązek złożenia wniosku o upadłość spoczywa na zarządcy sukcesyjnym. Jeżeli podstawa do ogłoszenia upadłości wystąpiła przed ustanowieniem zarządu sukcesyjnego, termin do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości biegnie od dnia, w którym został ustanowiony zarząd sukcesyjny. Zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości przez zarządcę sukcesyjnego nie wymaga zgody osób, na rzecz których działa zarządca sukcesyjny.
Odpowiedzialność za niezgłoszenie wniosku o upadłość w terminie
Osoby, na których ciąży obowiązek złożenia wniosku o upadłość ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie, chyba że nie ponoszą winy. Osoby te mogą uwolnić się od odpowiedzialności, w szczególności jeżeli wykażą, że w terminie otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu.
Co powinien zawierać wniosek o upadłość?
Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zawierać:
1. imię i nazwisko dłużnika albo jego nazwę oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację, miejsce zamieszkania albo siedzibę, adres, a jeżeli dłużnikiem jest spółka osobowa, osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – imiona i nazwiska reprezentantów w tym likwidatorów, jeżeli są ustanowieni, a ponadto w przypadku spółki osobowej – imiona i nazwiska oraz miejsce zamieszkania wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;
2. wskazanie miejsca, w którym znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika;
3. wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek o ogłoszenie upadłości i ich uprawdopodobnienie;
4. informację, czy dłużnik jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych;
5. informację, czy dłużnik składający wniosek o ogłoszenie upadłości jest spółką publiczną.
Jakie dokumenty dołączyć do wniosku o upadłość?
Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza dłużnik, do wniosku powinien dołączyć:
1. aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
2. bilans sporządzony przez dłużnika dla celów postępowania, na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku;
3. spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na jego majątku wraz z datami ich ustanowienia;
4. oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
5. spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów zapłaty;
6. wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi;
7. informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych, zastawów skarbowych i hipotek morskich oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych oraz przed sądami polubownymi dotyczących majątku dłużnika;
8. informację o miejscu zamieszkania reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni;
9. od 1 stycznia 2020 r. do wniosku o upadłość załącza się informację, czy w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
– zatrudniał średniorocznie 250 lub więcej pracowników, lub
– lub osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 50 milionów euro, lub
– sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat przekroczyły równowartość w złotych 43 milionów euro.
Jeżeli dłużnik nie może dołączyć do wniosku któregokolwiek z dokumentów, powinien podać przyczyny ich niedołączenia oraz je uprawdopodobnić.
Od 24 marca 2020 r. do o wniosku o ogłoszenie upadłości załącza się jeden dodatkowy odpis wraz z odpisami załączników.
Wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości dłużnik jest obowiązany złożyć oświadczenie na piśmie co do prawdziwości danych zawartych we wniosku. W razie niezłożenia tego oświadczenia, wniosek o ogłoszenie upadłości zwraca się bez wzywania dłużnika do jego uzupełnienia.
Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza wierzyciel, powinien we wniosku uprawdopodobnić swoją wierzytelność.
Opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości
Od wniosku o ogłoszenie upadłości uiszcza się stałą opłatę w wysokości 1.000 złotych. Wnioskodawca uiszcza zaliczkę na wydatki w toku postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości w wysokości jednokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego i wraz z wnioskiem przedstawia dowód jej uiszczenia. W przypadku braku uiszczenia zaliczki przewodniczący wzywa do uiszczenia zaliczki w terminie tygodnia pod rygorem zwrotu wniosku.
Braki we wniosku o upadłość
Wniosek o ogłoszenie upadłości nieodpowiadający wymogom określonym w ustawie lub nienależycie opłacony zwraca się bez wezwania o uzupełnienie lub opłacenie wniosku, jeżeli został on zgłoszony przez wnioskodawcę reprezentowanego przez adwokata lub radcę prawnego. W terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie, wniosek ponownie złożony, odpowiadający wymogom ustawowym i należycie opłacony, wywołuje skutek od daty pierwotnego wniesienia. Skutek taki nie występuje w razie kolejnego zwrotu z tej samej przyczyny.
Postępowanie w sprawie upadłości. Gdzie złożyć wniosek o upadłość?
Sprawy w sprawie wniosku o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd upadłościowy w składzie trzech sędziów zawodowych. Sądem upadłościowym jest sąd rejonowy – sąd gospodarczy. Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd właściwy dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika.
Kto jest uczestnikiem postępowania upadłościowego?
Uczestnikiem postępowania o ogłoszenie upadłości jest każdy, kto złożył wniosek o ogłoszenie upadłości, oraz dłużnik.
Jak wygląda rozpoznanie wniosku o ogłoszenie upadłości?
Sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym. Sąd może na posiedzeniu niejawnym przeprowadzić postępowanie dowodowe w całości lub w części także wówczas, gdy wyznaczono rozprawę. Postanowienie w sprawie ogłoszenia upadłości sąd co do zasady wydaje w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku, niemniej jest to termin instrukcyjny. W praktyce aktualnie sądy są zalane sprawami upadłościowymi, zwłaszcza dotyczącymi upadłości konsumenckiej i upadłości firm budowlanych. Zażalenie na postanowienie w sprawie ogłoszenia upadłości sąd drugiej instancji rozpoznaje w terminie miesiąca od dnia przedstawienia mu akt sprawy.
Wezwanie na przesłuchanie składającego wniosek o upadłość. Złożenie wyjaśnień na piśmie
Sąd może w razie potrzeby wysłuchać dłużnika oraz wierzyciela będącego wnioskodawcą. Gdyby wysłuchanie było niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, sąd może zażądać od dłużnika złożenia wyjaśnień na piśmie z podpisem notarialnie poświadczonym, pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań. Wyjaśnienia te są dowodem w sprawie.
Jak sprawdzić czy firma złożyła wniosek o upadłość?
Aby sprawdzić czy firma złożyła wniosek o upadłość należy zadzwonić do Biura Obsługi Interesantów sądu rejonowego – gospodarczego właściwy dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika i zapytać się czy w stosunku do danej firmy został złożony wniosek upadłość. Warto mieć przygotowanym NIP lub KRS firmy, w sprawie której będziemy dzwonić. Jeśli konsultant zapyta jako kto dzwonimy, należy odpowiedzieć, że jako wierzyciel tej firmy.
